2004, σε σκηνοθεσία Μισέλ Γκοντρί και σενάριο Τσάρλι Κάουφμαν με τους: Τζιμ Κάρεϋ, Κέιτ Γουίνσλετ, Κίρστεν Ντανστ, Ελάιτζα Γουντ, Μαρκ Ράφαλο
Η ΙΣΤΟΡΙΑ
Ο Τζόελ απευθύνεται σε μια κλινική “διαγραφής της μνήμης” για να του σβήσουν κάθε ανάμνηση από τη σχέση του με την πρώην αγαπημένη του Κλεμεντάιν.
ΜΙΑ ΑΛΛΗ ΙΣΤΟΡΙΑ
Το Human Nature, το κινηματογραφικό ντεμπούτο του σκηνοθέτη Μισέλ Γκοντρί, δεν είχε δυστυχώς ιδιαίτερη τύχη στις ελληνικές αίθουσες. Στην Αιώνια Λιακάδα (Eternal Sunshine of the Spotless Mind) συνεργάζεται για δεύτερη φορά με το σεναριογράφο Τσάρλι Κάουφμαν, μια από τις πιο πρωτότυπες και έξυπνες πένες στο χώρο του κινηματογράφου τα τελευταία χρόνια, που έχει ήδη στο ενεργητικό του τα Being John Malcovich και Adaptation.
Ο Γκοντρί δημιουργεί ένα σουρεαλιστικό περιβάλλον που αποδίδεται με τον πιο γήινο τρόπο: η χρήση των εφέ γίνεται όχι για εντυπωσιασμό, αλλά συντελεί στην εξέλιξη της υπόθεσης. Όσο παλαβή και αν φαίνεται η σεναριακή ιδέα, η ταινία αφηγείται την αρχαιότερη ιστορία του κόσμου: ένα αγόρι συναντά ένα κορίτσι, ερωτεύονται, αρχικά τα πράγματα πηγαίνουν καλά μέχρι που εμφανίζονται οι πρώτες δυσκολίες. Εδώ όμως οι κοινοτυπίες αποφεύγονται και η ιστορία παρουσιάζεται σε αντίστροφη γραμμική πορεία.
Εκμεταλλεύεται στο έπακρο κάθε μικρή, συναισθηματική πτυχή της ιστορίας που έχει στα χέρια του αλλά και της μορφής της αφήγησης. Δημιουργεί ένα δαιδαλώδες μονοπάτι που περνάει μέσα από το μυαλό διασκορπώντας, αναγεννώντας και εξοντώνοντας μνήμες για να μας οδηγήσει στην σύλληψη της απόλυτης ιδέας του έρωτα που πληγώνει. Αλλά και πάλι μπορεί να είναι οι αναμνήσεις του χαρακτήρα -καλές ή κακές- με τον τρόπο που εκείνος τις συγκράτησε στο μυαλό του και όχι απαραιτήτως, όπως συνέβησαν στην πραγματικότητα.
Εντυπωσιακός ο Κάρεϋ στον ωριμότερο και ίσως καλύτερο ρόλο της καριέρας του, που υποδύεται τον Τζόελ με μοναδική ανθρωπιά. Έναν άνθρωπο λιγομίλητο, με πρόβλημα έκφρασης σκέψεων και συναισθημάτων, που προσπαθεί να διαφυλάξει τη μνήμη της Κλεμεντάιν. Φοβερή η ερμηνεία της Γουίνσλετ, που αφήνει να εξωτερικευτεί κάθε συναίσθημα, κάθε σκέψη αλλά και κάθε φόβος που κρύβεται μέσα της, βοηθώντας παράλληλα να διαβάσει κανείς και τους υπόλοιπους χαρακτήρες που συνδιαλέγονται μαζί της.. Στο πλευρό τους ένα εξαιρετικό δευτερεύον cast το οποίο έχει τον απαραίτητο χώρο για να εκφραστεί και να αναπνεύσει, ήρωες με τις δικές τους ζωές και τις παράλληλες ιστορίες, που διαπλέκονται με την κύρια των ηρώων και περιλαμβάνουν μερικές μικρο-εκπλήξεις μέχρι να καταλήξουμε στο φινάλε.
Το ερώτημα που αιωρείται είναι αν χωρίς μνήμη μπορεί να υπάρξει (παρελθόν άρα και) μέλλον. Αν αξίζει ένα καθαρό από τις θλιβερές μνήμες μυαλό, όταν ελλοχεύει ο κίνδυνος να αδειάσει και από τις θετικές.
Σε ένα μονοπάτι που έχει ήδη περπατηθεί και χωρίς να το γνωρίζουν, οι ήρωές μας διασταυρώνονται ξανά, με έναν Κάουφμαν να τους θέλει μαζί νομοτελειακά, όσο κι αν εμφανίζονται εμπόδια που τους απομακρύνουν. Το ζευγάρι ζει με τις επιλογές του, με τα λάθη του. Κανείς δεν τους εγγυάται ότι δεν θα τα ξανακάνουν όμως, ότι δε θα ακολουθήσουν πανομοιότυπη διαδρομή. Αυτοί επιλέγουν να το ζήσουν..
Η ταινία είναι σίγουρα Καουφμανική. Από την πρώτη μέχρι την τελευταία της σκηνή, η δαιμόνια συγγραφική φύση του δημιουργού είναι παρούσα. Από τον τίτλο-σιδηρόδρομο (στίχος από το ποίημα Eloisa to Abelard του Alexander Pope), μέχρι τους –σωστά- αναχρονισμένους τίτλους της ταινίας.
How happy is the blameless vestal`s lot!
The world forgetting, by the world forgot.
Eternal sunshine of the spotless mind!
Each pray`r accepted, and each wish resign`d.